Met genoegen bieden wij u de eerste nieuwsbrief van 2019 voor het On the ROAD project aan. Als betrokkene ontvangt u deze nieuwsbrief om u te informeren over het On the ROAD onderzoek en de daarbij behorende voortgang.

Wij wensen u veel leesplezier.

Vriendelijke groet namens de stuurgroep,

Leena de Wilde en Lana Otto

 

Vijf jaar Vroegdetectie

5 jaar geleden zijn we begonnen met het Vroegdetectie project. De balans opmakend kunnen we concluderen dat zowel de diagnostiek als de behandeling bij mensen met UHR grotendeels succesvol is verlopen. Hiermee is in alle deelnemende instellingen een stevige basis voor Vroegdetectie en interventie gelegd. De RGOc instellingen worden regelmatig door andere instellingen geconsulteerd over hun werkwijze in het geval van UHR. De RGOc instellingen zijn daarnaast in de positie patiënten van kleinere zorginstellingen in hun regio te onderzoeken en waar nodig ook te behandelen, zoals reeds nu ook al op kleine schaal gebeurt. Het vroegdetectieprogramma van GGZ Friesland is in 2017 uitgeroepen tot landelijk voorbeeld van Zinnige Zorg door VGZ.
Naast veel directe samenwerking tussen de deelnemende instellingen, zijn er in de afgelopen jaren twee geaccrediteerde symposia georganiseerd die toegankelijk waren voor een breder geïnteresseerd publiek. Ook zijn zowel de zorginnovatie als het On The Road onderzoeksdeel gepresenteerd op nationale congressen, zoals het jaarlijkse Phrenos congres.
Ben je geïnteresseerd in het uitgebreide evaluatieverslag, dan kun je deze opvragen bij de coördinator van de instelling.
 

PsyQ Infomiddag

10 januari 2019 was er een infomiddag over het Vroegdetectie-project georganiseerd binnen PsyQ/Lentis. Onder het genot van een broodje en een glas melk werd er geluisterd naar Marieke Pijnenborg en Nynke Boonstra die het Vroegdetectieproject toelichtten. Hierbij kwam de geschiedenis van de Vroegdetectie naar voren: “waarom is het nodig en wat zijn de veranderingen in het concept door de jaren heen” en werd het huidige project beschreven. Hierbij werd de nadruk gelegd op het onderscheid tussen de zorgimplementatie van Vroegdetectie en het daarbij  lopende onderzoek On The ROAD. Als speerpunten voor het project werd het belang van normaliseren van psychotische ervaringen genoemd en het nut van het implementeren van Vroegdetectie in alle teams binnen een instelling (en niet alleen binnen de psychose/psychose gevoelige cliënten).
Als laatste werd er toelichting gegeven over de moeilijkheden die tijdens de implementatie naar voren waren gekomen. Hierbij kwam ook vanuit de zaal toelichting door andere deelnemende instellingen over het (moeilijke) verloop van de implementatie daar.

Henriette Horlings gaf als laatste een toelichting over haar eigen ervaringen met het project, met daarbij een oproep naar de collega’s binnen PsyQ en Lentis dat zij heel erg graag versterking zou willen hebben om ook binnen PsyQ en Lentis het project breder en beter uit te kunnen zetten.

De infomiddag werd goed bezocht, en door goede vragen en opmerkingen vanuit de zaal werd het een mooie, informatieve en interactieve middag.

 

Zoals eerder al aangekondigd, zijn we druk bezig geweest met het realiseren van een website. Op deze website kunt u informatie vinden over Vroegdetectie en het onderzoeksproject On The ROAD. Deze website is zowel voor deelnemers als voor professionals. Momenteel werken wij nog aan de laatste aanpassingen. De website staat nu online en kan bezocht worden op www.ontheroadvroegdetectie.nl.

Foto door: Martin Rijpstra

Kijken naar de mogelijkheden

Door Nynke Boonstra

Vertel eens wat over jezelf?

Ik ben Leena, 31 jaar en woon in Groningen. Ik heb medisch secretaresse opleiding gedaan en voorheen meerdere opdrachten voor het UMCG gedaan. Ik zit vanwege een cerebrale parese doorgaans in een rolstoel wat natuurlijk invloed heeft op mijn mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Ik vind het belangrijk om mee te draaien in de maatschappij en mijn eigen geld te verdienen. Via mijn jobcoach ben ik bij het RGOc terecht gekomen. Ik ben in oktober 2017 gestart met een stage en werk inmiddels als onderzoeksassistent voor 12 per week. De psychiatrie was een nieuw domein voor me en ik vind het erg interessant. Voor het RGOc doe ik verschillende klussen, waaronder vroegdetectie en On The Road. Daarnaast ondersteun ik andere onderzoeken en de organisatie van symposia.

Wat doe je voor Vroegdetectie en On The Road?

Voor Vroegdetectie en On The Road heb ik me de afgelopen periode bezig gehouden met het ontwikkelen van de website. Hierop staat informatie voor deelnemers en professionals. Het was voor mij nieuw om een website te maken dus ik heb hiervoor een cursus wordpress gevolgd. Vervolgens heb ik samen met een professionele websitebouwer de website gebouwd. De website is inmiddels zover klaar dat hij bezocht kan worden door de deelnemers. Ik ben er echt trots op hoe de website eruitziet en hoop dat de bezoekers er ook blij mee zijn. Ik vind de website mooi geworden, met veel duidelijke informatie, we zullen de website de komende periode uiteraard blijven door ontwikkelen.
Ook houd ik me bezig met de nieuwsbrieven die periodiek worden verzonden. Via de nieuwsbrieven onderhoud ik contact met verschillende mensen binnen de instellingen op het gebied van Vroegdetectie waardoor ik kan ondersteunen in het delen van kennis. Zelf heb ik ook veel geleerd wat mijn kijk op de psychiatrie heeft veranderd. Ik zie dat er in de psychiatrie wordt gekeken naar mogelijkheden die mensen hebben. Dat is ook mijn levensmotto, kijken naar wat iemand kan en wat bij hem past.

Ik vind het heerlijk om zelfstandig naar mijn werk te kunnen gaan en vind mijn werk erg leuk bij het RGOc.
l.de.wilde@umcg.nl

 

Ervaringen met vroegdetectie
Door Gerard van Rijsbergen
           

Wat is jouw rol binnen vroegdetectie? 

Binnen GGZ Drenthe ben ik implementatiecoördinator van het Vroegdetectie programma. Dit betekent dat ik zorg dat het Vroegdetectie programma, zoals dat door mijn collega Tara van de Giessen is geïmplementeerd, goed blijft lopen in de organisatie. Zowel in praktisch opzicht; dat de PQ-16 afgenomen blijft worden en dat het zorgproces loopt, maar ook om het belang van het programma bij de teams onder de aandacht te houden en om de samenwerking met andere teams te verstevigen. Ook implementeer ik eventueel nieuwe interventies of nieuwe inzichten. Daarnaast werk ik zelf als GZ-psycholoog binnen het Vroegdetectie team. Ik neem de CAARMS af en geef UHR cliënten psycho-edcuatie en CGT.

Met wie werk je samen in dit project?

Ik werk met veel mensen samen. Enerzijds binnen het Vroegdetectie team met collega psychologen en verpleegkundigen in het afnemen van de CAARMS en het bieden van de interventies. Daarnaast werk ik samen met GGZ Drenthe collega’s van veel verschillende teams door de hele provincie Drenthe, teams waarbij de PQ-16 wordt afgenomen bij cliënten tussen de 14 en 35 jaar. Te denken valt aan specialistische teams waar angst-, stemmings-, ontwikkelings-, persoonlijkheidsstoornissen en trauma wordt behandeld, de Kinder- en Jeugdpsychiatrie van GGZ Drenthe, team bipolaire stoornissen, maar ook andere specialistische teams zoals de Forensische psychiatrie, de opnameklinieken, het MBT-team en het Centrum voor deeltijdbehandelingen. Ook vanuit de BGGZ krijgen we cliënten op verwijzing binnen. We overleggen met collega’s over de afname van de CAARMS en de inzet en timing van de CGT. Verder is er een nauwe samenwerking met het VIP-team, en verwijzen we soms cliënten naar VIP. Anderzijds verwijst het VIP-team ook cliënten naar ons. Ik werk samen met de implementatiecoördinatoren van andere instellingen waar Vroegdetectie loopt en ten slotte ook met externe partijen die gebruik maken van ons Vroegdetectie aanbod.

Wat is de meerwaarde van Vroegdetectie?

De absolute meerwaarde van Vroegdetectie zit hem in vroeg opsporen en vroeg behandelen, op klachten die niet altijd opgemerkt worden. Het mooie is dat er in de UHR fase vaak nog veel ziekte-besef en inzicht is, waardoor je bepaalde betekenisgevingen snel kan toetsen. Ook merken we bij ons Vroegdetectie team dat soms een stuk uitleg over de klachten en normaliseren al voldoende is om de lijdensdruk te verminderen. Doordat we ons richten op een heel specifiek stukje, kunnen we ervoor zorgen dat de bijzondere ervaringen niet gaan interfereren met de reguliere behandeling.

Waar loop je tegenaan bij vroegdetectie?

We hebben helaas een korte wachtlijst voordat mensen gezien kunnen worden voor een CAARMS. Met het oog op een mogelijk verhoogd risico zou je mensen eigenlijk zo snel mogelijk willen zien (en indien nodig, behandelen). Daarin kunnen we nog winst halen. De wens voor uitbreiding van het team ligt er. Daarnaast zorgen veranderingen in de organisatie (die inherent zijn aan een grote organisatie) ervoor dat ik continu scherp moet zijn op of het Vroegdetectie werkproces niet ergens in de veranderingen is verdwenen. Soms is de PQ ineens uit het systeem gehaald, of is door wisselingen bij een secretariaat niet meer bekend dat de PQ afgenomen moet worden. Daarom is het zo belangrijk de verbinding met de teams en secretariaten te blijven zoeken. Ook de financiering van de zorg (en dan met name de bandbreedte binnen de DBC) heeft invloed op in hoeverre we als Vroegdetectie team onze interventies kunnen uitvoeren.

Hoe ziet wat jou betreft Vroegdetectie er over 10 jaar uit?

Ik zie Vroegdetectie over 10 jaar binnen GGZ meer ingebed in de teams, met naast een Vroegdetectie team een soort aandachtfunctionarissen in alle teams. Dat maakt het mogelijk nog meer geïntegreerd te behandelen. Ook hoop ik dan dat we nog beter weten welke cliënten welk beloop doormaken, zodat we daar gericht op kunnen aangrijpen met de behandeling. Mogelijk is Vroegdetectie dan ook nog laagdrempeliger beschikbaar, bijvoorbeeld via buurtcentra.

 

Ander onderzoek binnen de UHR: Empathie studie
Door Mirjam van Enthoven

Begin 2018 ben ik aangesloten bij het al lopende onderzoek naar empathie bij mensen die een verhoogd risico lopen op het krijgen van een psychose, de UHR-groep. Dit onderzoek wordt gedaan vanuit GGZ Drenthe en GGZ Friesland. Ik ben eind 2016 gestart met de KP-opleiding en ik wilde graag aansluiten bij een interessant onderzoek.

Ik heb gewerkt binnen het zorgprogramma persoonlijkheid bij de MBT afdeling en ben nu werkzaam op de afdeling eetstoornissen. Vanuit de opleiding werd ons op het hart gedrukt een onderwerp te kiezen wat je echt interessant en ook ongeveer 3,5 jaar leuk blijft vinden. Een hele opgave dus! Met psychose en de UHR-groep had ik nog nauwelijks ervaring, maar ben wel altijd erg nieuwsgierig geweest naar deze doelgroep. Dus ik greep deze kans en mocht aansluiten bij het ‘empathie-onderzoek’.

Het doel van ‘mijn’ deelonderzoek is om binnen de UHR-populatie de mate van zelfstigma en de mate van cognitief inzicht te onderzoeken en te kijken naar wat de relatie tussen beide is. Wanneer het inzicht toeneemt, door bijvoorbeeld psycho-educatie, neemt de kans op zelfstigma toe. Dit verdient dan weer een goede afstemming binnen de behandeling, waarin het van belang is om gerichte interventies te ontwikkelen en te implementeren. Zo kunnen de ernstige gevolgen van de impact van zelfstigma verminderen terwijl het inzicht tegelijkertijd verbetert. Het is bekend dat door een toename van inzicht zelfstigma meer een rol gaat spelen, maar is dit ook zo in de UHR-fase? Als in dit onderzoek blijkt dat zelfstigma binnen de UHR-populatie voorkomt, kan er in het kader van de vroegdetectie in deze fase reeds een goede interventie ingezet worden gericht op het verminderen van zelfstigma en het verbeteren van inzicht.

Op dit moment zijn we nog druk bezig om voldoende inclusies te verkrijgen voor het onderzoek. Zelf neem ik daarvoor ook de CAARMS af bij mensen die verhoogd scoren op de PQ-16. Ik ben hier ongeveer een jaar geleden mee gestart en ben al heel wat mooie ervaringen rijker. Ik denk dat door het interview en het laagdrempelige, maar toch rechtstreekse karakter ervan, er al snel een sfeer ontstaat waarin veel besproken kan worden over zaken waar iemand niet snel over zal beginnen uit zichzelf. Ook het bespreken van de CAARMS bij het VIP-team is erg interessant en ik leer zo de doelgroep daar steeds meer en meer kennen. Het is nog een spannende of we aan voldoende inclusies gaan komen. Ik hoop wel met mijn deelonderzoek uiteindelijk een waardevolle bijdrage te kunnen leveren binnen de vroegdetectie.

 

Betrokken personen

Leden van de stuurgroep:
Lana Otto, coördinator
Marieke Pijnenborg, voorzitter
Nynke Boonstra, voorzitter
Richard Bruggeman
Hanneke Wigman
Lex Wunderink

Deelnemende instellingen en hun implementatie-coördinator:
GGz Friesland
Boudien van der Pol
GGz Drenthe
Gerard van Rijsbergen
Mediant
Petra Riesthuis
Dimence
Inez Oosterholt-Ogink
UCP van het UMC Groningen
Maarten Vos
Lentis/PsyQ Groningen
Henriette Horlings
Accare Groningen
Nynke van der Wal